Giải pháp nào cho bệnh nhân gút bị biến chứng nặng?

KHPTO- Bệnh gút nếu được chẩn đoán sớm, điều trị sớm và kiểm soát được nồng độ acid uric máu, hoàn toàn có thể chữa khỏi. Thế nhưng, với những bệnh nhân gút đã bị biến chứng nặng mà vòng xoắn bệnh lý phức tạp của gút với các bệnh liên quan trên cơ thể người bệnh cũng đã rất nghiêm trọng nên việc tổ chức điều trị cho họ sẽ rất khó khăn, bế tắc. Nếu như không có hướng đột phá về điều trị cho đối tượng bệnh nhân này, nhiều bệnh nhân gút bị biến chứng nặng có nguy cơ tử vong cao ...

Đại hội thường niên Hội thấp khớp học Mỹ (ACR) diễn ra vào ngày 6/11/2017 đã công bố kết quả của một nghiên cứu quốc tế đánh giá về mô hình điều trị bệnh gút có kiểm soát tại Việt Nam, giúp mở ra hướng điều trị hiệu quả cho những bệnh nhân gút nghiêm trọng. Đây là mô hình điều trị do Phòng khám đa khoa Viện Gút ở TP.HCM (Viện Gút) triển khai. Nghiên cứu đánh giá về mô hình điều trị của Viện Gút có sự phối hợp giữa Trung tâm Pháp - Việt nghiên cứu bệnh gút, trực thuộc Viện Gút với Trường đại học Paris 7 của Pháp, Trường đại học y dược TP.HCM và Bệnh viện Lariboisière – Paris… Báo Khoa Học Phổ Thông đã rất may mắn được gặp gỡ và có cuộc trao đổi với Gs Thomas Bardin, Đại học Paris 7, một chuyên gia hàng đầu thế giới về bệnh gút, chủ nhiệm đề tài nghiên cứu trên, và cộng sự của ông là Gs Jean-Michel Correas, Đại học Paris 5, một chuyên gia hàng đầu châu Âu về siêu âm thận, nhân dịp hai nhà khoa học sang làm việc tại Viện Gút.

Thưa GS Thomas Bardin, GS đánh giá thế nào về tình trạng bệnh gút ở Việt Nam?

Gs Thomas Bardin: Lần đầu tiên khi tôi đến thăm Viện Gút ở TP.HCM theo lời mời của ông Nguyễn Đình Quang, chủ tịch Viện Gút. Khi đó có một số điểm tôi rất ấn tượng. Thứ nhất bệnh gút ở Việt Nam rất nặng mà hầu như ít gặp ở các nước phát triển. Thứ hai, việc gắn Trung tâm nghiên cứu bệnh gút với Phòng khám đa khoa Viện Gút của lãnh đạo Viện Gút là rất hay. Đây là mô hình nghiên cứu và điều trị chuyên sâu bệnh gút độc đáo và duy nhất trên thế giới. Điều này vừa giúp tập trung nhân lực và phương tiện điều trị, vừa tạo cơ hội nghiên cứu khoa học. Thứ ba, cách thức tổ chức khám, chẩn đoán, điều trị và quản lý điều trị ngoại trú của Viện Gút rất chặt chẽ, khoa học, và toàn diện.

Xác định Phòng khám đa khoa Viện Gút là nơi tập trung rất nhiều bệnh nhân gút bị biến chứng nặng tìm đến điều trị nên rất thuận lợi cho các nghiên cứu về các biến chứng của bệnh gút nên chúng tôi đã thống nhất tổ chức các hoạt động hợp tác quốc tế nghiên cứu về lĩnh vực này. Dù đã xác định trước là sẽ tổ chức nghiên cứu về biến chứng của bệnh gút ở Việt Nam, nhưng tôi vẫn bị sốc vì mức độ nghiêm trọng của bệnh nhân gút bị biến chứng tại đây. Ở các nước phát triển, tỉ lệ mắc bệnh gút khá cao, nhưng nhờ được điều trị tốt nên ít có trường hợp bệnh nặng như ở Việt Nam.

Theo tôi, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng biến chứng của bệnh nhân gút như: bệnh gút chưa được xã hội quan tâm tầm soát sớm; không được điều trị đầy đủ; nhiều bác sĩ cơ xương khớp chưa áp dụng các khuyến nghị quốc tế về phác đồ điều trị gút. Tình hình quá tải tại các bệnh viện cũng là một trong những lí do mà bệnh nhân không được kiểm soát điều trị. Thêm vào đó, bệnh nhân chỉ quan tâm điều trị cắt cơn đau tạm thời, nghĩ mình hết bệnh nên tự ý ngưng điều trị, bỏ ngang, làm cho vòng xoắn của gút với các bệnh liên quan như suy thận, tăng huyết áp, thiếu máu cơ tim, suy tim mãn tính, rối loạn mỡ máu, bệnh tiểu đường… ngày càng trở nên nghiêm trọng.

Gs có thể nói rõ hơn về các nghiên cứu ông hợp tác với Viện Gút trong hơn ba năm qua?

Gs Thomas Bardin: Trong hơn ba năm qua, chúng tôi đã phối hợp triển khai một số nghiên cứu về gen, về lâm sàng của bệnh gút. Ngày 20/06/2017, Viện Gút đã chính thức ký kết thỏa thuận hợp tác khoa học giữa Viện Gút, Trường đại học Paris 7 và Đại học y dược TP.HCM. Theo đó, thời gian tới sẽ có rất nhiều các nghiên cứu quốc tế về bệnh gút và các bệnh lý liên quan được triển khai tại Việt Nam. Trong đó, một nghiên cứu lâm sàng được triển khai từ cuối 2015 và kết thúc vào cuối 2017 theo dõi 100 bệnh nhân gút bị biến chứng nặng được điều trị tại phòng khám đa khoa Viện Gút. Tất cả bệnh nhân đến Viện Gút đều được áp dụng khuyến cáo quốc tế của ACR/EUAR về điều trị hạ nồng độ acid uric máu. Tôi nhận thấy kết quả điều trị trên 100 bệnh nhân này vô cùng ấn tượng so với những gì có thể đạt được trong y văn. Trong các thử nghiệm thuốc mới điều trị gút trên thế giới thường phải mất từ 4 – 5 năm mới có thể đạt được kết quả này. Còn tại Viện Gút chỉ mất có 1 năm là hầu như không còn bệnh nhân nào phải dùng thuốc chống viên giảm đau. Chất lượng cuộc sống của bệnh nhân trong nhóm nghiên cứu được cải thiện đáng kể. Theo tôi nghĩ, kết quả đạt được có thể nhờ vào việc Viện Gút đã kiểm soát rất tốt các bệnh lý liên quan gút.

Tô-phi đo được qua biện pháp siêu âm cũng tiêu nhỏ đi nhiều, kết quả tuyệt vời nhất là cải thiện chức năng vận động. Trước điều trị, một số bệnh nhân điều trị phải đi xe lăn. Sau điều trị, họ đi lại bình thường.

Điều này cũng giúp chứng minh cho phác đồ châu Âu trong điều trị gút đã đi đúng hướng. Nghiên cứu này không chỉ giúp điều trị bệnh gút ở Việt Nam mà còn giúp thế giới nhìn nhận về liệu trình điều trị gút đi đúng hướng. Nghiên cứ này đã gây tiếng vang lớn tại Hội nghị Khoa học về Cơ xương khớp tại Mỹ tháng 11 và ở Pháp tháng 12 trong năm 2017. Tuy nhiên, tôi cũng lo lắng một số ít bệnh nhân trong quá trình điều trị đã bỏ ngang khi bệnh thuyên giảm. Vì nếu bệnh không được theo dõi điều trị triệt để thì 6 tháng tới 1 năm sau là bệnh có thể bị tái phát trở lại, lần này có nguy cơ nặng hơn, khó điều trị hơn và hiệu quả điều trị bệnh giảm so với đợt điều trị đầu tiên – đây là điều tôi rất lo lắng không chỉ ở Việt Nam mà tất cả các nơi trên thế giới.

Hiện nay, tôi và cộng sự của tôi là Gs Jean-Michel Correas, một chuyên gia hàng đầu thế giới về siêu âm thận, đang phối hợp cùng với Viện Gút để nghiên cứu điều trị hiệu quả, cải thiện chức năng thận trên bệnh nhân gút. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh bệnh gút có thể gây biến chứng suy thận nhưng trên thế giới chưa có nghiên cứu nào trả lời nghi vấn “Người bệnh gút nếu điều trị hiệu quả, thì liệu chức năng thận có phục hồi hay không, nếu có thì phục hồi được đến mức độ nào?”

Thưa Gs Jean – Michel Correas, ông nhìn nhận thế nào về nghiên cứu sắp tới?

Gs Jean – Michel Correas: Đây là lần đầu tiên tôi đến Việt Nam, tôi được biết đến Viện Gút khi tham dự Hội nghị Khoa học về Cơ xương khớp tại Pháp và tôi đã đồng ý hợp tác với Gs Bardin và Viện Gút cho các nghiên cứu sắp tới.

Tôi quá ngạc nhiên khi đến với Viện Gút. Tôi không ngờ rằng ở Việt Nam lại có một trung tâm nghiên cứu và điều trị chuyên sâu cho bệnh nhân gút như vậy, trong khi không ở đâu trên thế giới có trung tâm này. Qua 2 ngày làm việc ở đây, tôi nhận thấy Viện Gút có tầm nhìn chiến lược và điều trị cho bệnh nhân gút một cách toàn diện, có qui trình điều trị xuyên suốt chứ không phải là những đợt cắt cơn đau tạm thời như ở nhiều nơi tôi biết. Tầm nhìn và quan điểm điều trị có tổ chức chuyên nghiệp. Tôi hy vọng, sự hợp tác giữa chúng tôi và Viện Gút trong nghiên cứu mới này sẽ mở ra hướng điều trị mới giúp cho bệnh nhân gút tránh những biến chứng suy thận – một bệnh lý tốn kém rất nhiều chi phí điều trị cũng như tính mạng của bệnh nhân.

Viện Gút gồm 2 đơn vị thành viên (Phòng khám đa khoa Viện Gút và Trung tâm Pháp – Việt nghiên cứu bệnh gút) đã có hơn 10 năm tổ chức nghiên cứu và tổ chức mô hình điều trị dành cho bệnh nhân gút.

Bs Trần Minh Chức, trưởng khoa khám nội, của Phòng khám đa khoa Viện Gút cho biết : trung bình mỗi ngày Viện Gút tiếp nhận khoảng 30 – 50 bệnh nhân gút, trong đó, hơn 50% số bệnh nhân gút đã bị biến chứng suy thận nặng. Ngoài ra họ còn bị kèm theo rất nhiều các bệnh lý liên quan khác như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu, bệnh lý tim mạch… Có rất nhiều bệnh nhân trước khi đến Viện Gút đã tùy tiện sử dụng thuốc chống viên giảm đau, lạm dụng Corticoid dẫn đến bị hội chứng Cushing, phù nề giữ nước, suy tuyến thượng thận do ngộ độc Corticoid. Chúng phải rất khó khăn mới giúp họ cai được loại thuốc này.

Đối với những bệnh nhân gút bị biến chứng nặng, việc điều trị gút cho họ rất phức tạp. Chúng tôi không chỉ xây dựng chiến lược điều trị cho riêng bệnh gút mà còn xây dựng chiến lược phối hợp điều trị cho tất cả các bệnh lý liên quan kèm theo trên một cơ thể bệnh. Và mô hình điều trị này đã phát huy tác dụng. Kết quả điều trị bệnh gút trên bệnh nhân bị biến chứng nặng đã được các nhà khoa học chứng minh và được công bố tại Đại hội thường niên Hội thấp khớp học Mỹ tháng 11 năm 2017. Chúng tôi đang tiếp tục phối hợp với các nhà khoa học của Đại học Paris 7 và Đại học Paris 5 để đánh giá hiệu quả cải thiện điều trị chức năng thận của mô hình điều trị này. Theo nhận xét của Gs Bardin và Gs Correas thì kết quả bước đầu về việc cải thiện chức năng thận của bệnh nhân gút là rất đáng khích lệ.

Tuy nhiên, để có kết quả điều trị tốt cho những bệnh nhân gút bị biến chứng nặng, không thể không nói đến vai trò của họ trong việc tham gia vào quá trình điều trị, bao gồm việc chấp hành chế độ dùng thuốc và phối hợp với bác sĩ điều trị xuyên suốt. Điều này đã được chứng minh trong nghiên cứu công bố tại Mỹ và tại Pháp vừa qua.

Theo các kết quả nghiên cứu trên, bệnh nhân gút có biến chứng nặng vẫn có thể được điều trị hiệu quả nếu được tổ chức phối hợp điều trị tòn diện, xuyên suốt bệnh gút và tất cả các bệnh lý liên quan, trong đó, việc người bệnh tham gia vào quá trình điều trị đóng vai trò rất quan trọng.

  Trích nguồn: Khoa Học Phổ Thông